Wetenschapper binnenklimaat Frans Rasenberg wordt bijna dagelijks geconfronteerd met wanhopige schooldirecteuren en gemeenteambtenaren, die maar niet begrijpen waarom het binnenmilieu in hun (nieuwe) school niet op orde is. “Door onvolledige installatievoorschriften in het Bouwbesluit wordt weliswaar aan de wettelijke eisen voldaan, maar blijft deze onverkwikkelijke situatie bestaan. Deels omdat er alleen op CO₂ wordt gemeten.” Rasenberg vindt het daarom zinloos dat alsmaar wordt gemeten, terwijl schooldirecteuren en gemeenten in vertwijfeling achter blijven, omdat de beschikbare financiële middelen zijn opgebruikt om gemaakte fouten te herstellen. Hij wil hen de helpende hand bieden om deze trend van desinvestering te stoppen.

Frans Rasenberg wordt in Nederland beschouwd als de meest deskundige onderzoeker op het terrein van binnenklimaat. Hij werkt als adviseur onder meer voor het Ministerie van Defensie. “Wij meten samples in de lucht op neushoogte van de leerling. Dus de temperatuur, vochtigheid, CO₂, zuurstof en de VOS en we bekijken de installaties. Wij kijken dus niet alleen of er aan de CO₂-norm wordt voldaan, maar meten de kwaliteit van de lucht. Op basis daarvan maken we een beoordeling en geven aan op welke wijze er verbeteringen mogelijk zijn.”

Bouwbesluit is onvolledig

Vooral het laatste is belangrijk. Scholen blijven problemen houden met het binnenklimaat. Door een onvolledigheid in het Bouwbesluit voldoen installateurs aan de wettelijke voorschriften. Dat beschrijft dat er een bepaalde hoeveelheid lucht moet worden ingeblazen en afgezogen, op basis van de grootte van de ruimte en het aanwezige aantal leerlingen. Maar waaraan de luchtstroming tussen die ingeblazen en afgezogen lucht moet voldoen is niet beschreven. Daardoor is het rendement van de ventilatiesystemen in de praktijk laag. “Er wordt gigantisch veel lucht het klaslokaal ingeblazen met een enorme installatie en ergens aan het eind van de gang zit een groot rooster met een kanaal dat afzuigt. Maar als de deur dicht zit kan de lucht het lokaal niet uit. Het wordt te warm, begint te ruiken en je hebt een hoop herrie, want die ventilatie staat op vol vermogen te loeien. Maar het is nutteloos, want de verontreinigde lucht kan nergens heen. Je kunt de installatie net zo goed uitzetten.”

Kwaliteit van de installaties borgen

Schoolbesturen hebben hun verantwoordelijkheid voor de gebruikers van hun gebouwen en kunnen niet wachten op wijzigingen in het Bouwbesluit. Wat betreft het binnenklimaat zijn ze afhankelijk van aannemers en installateurs. In dit bouwproces moeten schoolbesturen zich vergezeld weten van een onafhankelijk adviseur die vanaf het opstellen van het PvE hen daarin begeleid. Zodra er een ontwerp voor een ventilatiesysteem is gemaakt is het van belang om dat ontwerp te laten goedkeuren door een onafhankelijk luchttechnisch bureau. Alleen dan kun je tegen een aannemer zeggen 'het werkt niet, je hebt het niet volgens het bestek gedaan, dus haal het er maar weer uit'. Er zijn maar heel weinig scholen die de kwaliteit van hun ventilatiesysteem op die manier borgen. Qua kosten hoeft dat geen bezwaar te zijn, want de kosten wegen ruimschoots op tegen de vaak gigantische bedragen die worden uitgegeven aan de installatie. Zeker als u daarmee een desinvestering kunt voorkomen!

Niet alleen meten, maar oplossen

Pas als er klachten over het binnenklimaat zijn wordt Rasenberg ingeschakeld. Vaak is het te laat omdat scholen veel geld hebben uitgegeven aan uitgebreide rapporten met meetresultaten, die concluderen dat het klimaat niet goed is en geen oplossing bieden. “Daar help je een schooldirecteur niet mee. Die heeft al een heel traject achter de rug en is gefrustreerd dat hij een hoop geld heeft uitgegeven zonder het gewenste resultaat. Het enige dat ze zeggen is: 'ik wil geen rapport met meetresultaten, ik wil dat het wordt opgelost.”

Rasenberg wil scholenbesturen en gemeenten helpen door aan te geven hoe de ventilatie wel in orde is te krijgen. Dat hoeft niet altijd met ingrijpende en kostbare maatregelen. Vaak zijn een paar kleine aanpassingen voldoende. “Als een directeur dat wil doen wij een pilot in één van de lokalen, dan maken we een testinstallatie om te bewijzen dat onze oplossing echt werkt.”